Ik kan Omtzigt alleen maar aanraden te stoppen met het partijleiderschap

Waarom het goed was van WNL het Omtzigt-fragment uit te zenden

Het was goed van WNL om in het meer dan 18 minuten lange interview met Pieter Omtzigt niet te knippen en het moment dat Omtzigt geëmotioneerd raakt en wegloopt volledig intact te laten en uit te zenden. Het was ook goed van WNL om dat fragment er apart uit te lichten en als zodanig te seeden over social media, net zoals het ook goed was van bijvoorbeeld de NOS om dat fragment tot serieus nieuws te verklaren en er een artikel aan te wijden.

Het is namelijk nieuws en daarom journalistiek verantwoord, niettegenstaande wat hele en halve, al dan niet zelfbenoemde, ethici en commentatoren er op social media over mogen beweren.

De reden dat het goed was is eenvoudig: Omtzigt is partijleider van een partij die deelneemt aan het kabinet en bovendien als enige partij in ideologie nogal afwijkt van de overige kabinetsdeelnemers. Het is voor de burger belangrijk om zoveel mogelijk over deze partij, en de partijleider, maar ook het functioneren van de partijleider te weten te komen, ook als die partijleider door ziekte een interview niet kan uitzitten en zichtbaar geëmotioneerd raakt door een relevante kritische vraag. Juist dan heeft de burger er recht op te weten wat voor vlees er in de kuip zit en hoe goed, of hoe slecht, de leider van een partij functioneert.

Onethisch

Dat Omtzigt ‘ziek’ zou zijn en dat je daardoor ethisch handelt als je zijn afbreken en tijdelijk weglopen uit het interview knipt, is geen argument. Als het zo is dat Omtzigt door ziekte niet volledig kan functioneren als partijleider, doet hij er goed aan zich terug te trekken en uit te zieken. Maar dat heeft hij niet gedaan, althans hij is na het uitzieken weer teruggekeerd en beweert daarmee dat hij voldoende is hersteld. Uit dit fragment blijkt in elk geval dat ‘herstel’ misschien niet het juiste woord is, al is het aan de kijker, en de kiezer, om te beoordelen in hoeverre een partijleider geschikt is voor zijn baan als hij interviewvragen niet aankan en moet weglopen.

Maar het is de keuze van Omtzigt om weer aan het werk te gaan als partijleider, dus dien je hem als journalist ook te behandelen als partijleider. En niet als ‘zieke’. Wie aan het werk gaat als partijleider zal ook partijleider zijn, in alle facetten. Je kunt daarin als journalist niet selectief gaan shoppen en het, nogal belangrijke, facet van een geëmotioneerd raken en moeten weglopen door een gestelde vraag (het stellen en beantwoorden van vragen is zo’n beetje de kern van het politieke bedrijf, dus het ligt voor de hand dat uitgerekend een partijleider dat grondig beheerst) zomaar buiten beschouwing laten met een beroep op ‘ethiek’.

Ja, iemand is ziek, maar die iemand acht zichzelf beter genoeg om weer aan het werk te gaan. De kiezer mag nu oordelen of die iemand ook écht beter genoeg is (blijkbaar niet, zou ik zeggen, maar ik ben geen kiezer, en al was ik dat dan was ik niet de enige kiezer).

Trouwens, een interview bestaat uit het stellen van vragen en het geven van antwoorden. Geëmotioneerd raken en weglopen na een vraag is óók het geven van een antwoord (met nogal veel zeggingskracht). Waarom zou je dat dan weghouden van het publiek? Begin dan geen interview als je toch al hebt besloten dat je niet alle vragen en antwoorden wilt laten zien. Rick Nieman stelde een vraag, Omtzigt antwoordde, op een manier die niets aan de verbeelding overlaat. Dat moet je dan juist laten zien; dat is nu precies waar het in interviews in het bijzonder en de journalistiek in het algemeen om draait.

Stoppen met partijleiderschap

Of WNL een dergelijk fragment wel zou censureren als bijvoorbeeld Dilan Yeşilgöz wordt geïnterviewd, zoals sommigen beweren, doet daar niets aan af. Het zou zeer, zeer, zeer ernstig zijn als WNL onderscheid zou maken tussen politici (wat het onwaarschijnlijk maakt, maar niet onmogelijk, gezien de algemeen bekend geachte loyaliteit van WNL aan de VVD), maar het neemt niet weg dat iets dergelijks nu bij het interview met Omtzigt gebeurde en het daardoor nieuwswaardig werd, was en blijft. Als het al zo is dat WNL verschillende gasten verschillend behandelt, dan is dat kwalijk, maar het is geen diskwalificatie van het Omtzigt-interview, hooguit een diskwalificatie van elk interview waarin relevante fragmenten worden gecensureerd waardoor kiezers niet de volledige informatie tot zich kunnen nemen.

Wat Omtzigt betreft: ik kan hem alleen maar aanraden te stoppen met het partijleiderschap en verder te gaan met uitzieken. Het is geen schande om er niet de persoon voor te zijn (voor het partijleiderschap, en de druk die daarbij komt kijken). Het is slechts weinigen gegeven om alles in huis te hebben om dergelijk werk vol te kunnen houden. Niemand hoeft zich ervoor te schamen dat werk niet aan te kunnen.

En persoonlijk weet ik: als je eenmaal iemand bent die onder druk knapt, dan helpt ‘uitzieken’ niet, net zo min als allerlei afspraken en beloftes het voortaan beter te doen helpen. Geëmotioneerd raken, al dan niet nadat je onder druk bent gezet, zit in je persoonlijkheid en je karakter. Het is geen ziekte. ‘Burn-out’ is een ziekte, maar niet zelden is zo’n ziekte een symptoom van iets heel anders, een duister onderdeel van je persoonlijkheid. Daar kom je nooit meer helemaal van af. Je draagt het altijd mee, als een aap op je rug.

Het is een kwestie van accepteren wie je bent en wat je kunt en daar dan naar handelen. Als dat betekent ‘niet in de politiek gaan’, het zij zo. Je karakter schud je niet van je af, maar voor een baan valt gelukkig nog te kiezen. Sowieso: velen zijn geroepen, slechts weinigen uitverkoren. Hard, maar waar. But you’ll live.